اقليم شناسي دربرنامه ريزي محيطي

اثر انسو بر کشور ايران

     در پديده انسو تغييرات فشار هوا و وقوع شاخص بالا يا پايين نوسان جنوبي نسبت به رويداد النينو و لانينا تقدم زماني دارد و نيز اينکه مرحله لانينا و ناهنجاري سطح آب اقيانوس نهايتا به رخداد النينو منجر مي شود. در مرحله شاخص بالا و وقوع لانينا در استرالياي شمالي و جنوب شرقي آسيا بارش هاي زيادي اتفاق مي افتد و برعکس، در حوالي جنوب خاورميانه و درياي عرب (ميان شبه جزيره عربستان و هند، در جنوب درياي عمان) هوا حالت فرونشيني دارد و پرفشارهاي جنب حاره در اين قسمت تقويت شده و به صورت نصف النهاري گسترش مي يابد که از حوالي متقابلا در دوره شاخص پايين و پديده النينو در استرالياي شمالي و جنوب شرق آسيا بارش به شدت استوا تا ناحيه رو به قطب کمربند پرفشار جنب حاره کشيده مي شود.کاهش يافته و جريان هوا در جنوب خاور ميانه و جنوب غرب آسيا از افزايش برخوردار بوده و احتمالا کم فشار سوداني و درياي سرخ نسبت به متوسط قوي تر بوده و انتقال دهنده انرژي و رطوبت عرض هاي استوايي به سمت عرض هاي ميانه و بالا است. در مقياس نصف النهاري وقتي کم فشار درون حاره اي در شرق آرام به دليل فرآيند النينو گسترش يافت؛ پرفشار جنب حارهاي موازي با آن به طرفين رانده شده و کمربند پرفشارهاي جنب حاره اي به سمت قطبين سوق مي يابد. به دنبال اين ساز و کار، سيستم پرفشار جنب حاره در نيمکره شرقي به سمت استوا عقب نشسته و در مقابل، کمربند بادهاي غربي و امواج آن به طرف استوا پيشروي مي کند و در خاورميانه و ايران (با شدت و ضعف) دوره مرطوب تري آغاز مي شود. 

در وضعيت لانينا پرفشارهاي موجود در نيمکره غربي به ويژه در امتداد نصف النهار 90 درجه غربي قوي تر است. در اين شرايط کم فشار درون حارهاي ضعيف و پرفشار جنب حاره به سمت استوا سوق يافته و متقابلا در نيمکره مقابل پرفشارهاي مذکور به دليل تقويت نسبي کم فشار اخير به سمت قطب کشيده ميشوند و در خاورميانه و ايران وقوع خشکساليها، فراواني نسبتا بيشتري مي يابد. البته اين نکته را بايد پذيرفت؛ که برخي از مراحل شاخص پايين (النينوي سال 1972-1973) در کشور مقارن با خشکسالي بوده است؛ که در اين مورد تغييرات در هم بافته الگوهاي جهاني و سينوپتيکي نيز مؤثر مي باشد.

خلاصه نتايج اثر انسو بر کشور ايران

خلاصه نتيجه تحقيقات انجام شده در داخل کشور پس از بررسي طيف نسبتا وسيعي از تحقيقات انجام شده در مورد تأثير پديده انسو بر اقليم و آب و هواي کشور ايران مي توان نکات زير را احصا کرد:

1.      پديده دورپيوند انسو و فازهاي مختلف آن (النينو و لانينا) بر آب و هواي کشور ايران (ميزان بارش ها و دما) مؤثر است،

2.      آثار پديده انسو بر آب وهواي کشور ايران با تأخير زماني نسبت به اصل پديده در کشور ظاهر مي گردد،

3.      به طور کلي مي توان گفت که النينو (فاز گرم انسو) باعث افزايش بارش ها و لانينا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور ايران مي شود،

4.      پديده انسو در کشور ايران بارش هاي پاييزي را بيشتر از بارش هاي زمستاني تحت الشعاع قرار مي دهد،

5.      النينو باعث افزايش بارش هاي پاييزي (و به طور ضعيف تر، بارش هاي زمستاني) و لانينو نيز باعث کاهش بارش هاي پاييزي (و به طور ضعيف تر، بارش هاي زمستاني مي گردد،

6.      اثر پديده هاي انسو با درجات مختلف در نقاط مختلف کشور ظاهر مي گردد،

7.      در مورد پيش بيني آثار پديده انسو بر کشور ايران، عدم قطعيت ها در مورد پيش بيني دما نسبت به پيش بيني بارش بيشتر است،

8.      در بررسي اثر پديده انسو بر اقليم و آب و هواي کشور ايران، بايد آثار متقابل اين پديده با ديگر پديده هاي دورپيوند را نيز مدنظر قرار داد. 

نتيجه گيري

      پديده هاي دور پيوند اقليمي که با دوره تناوب هاي متغير در سطح کره زمين اتفاق مي افتند، آب وهواي مناطق مختلف سطح کره زمين را تحت الشعاع قرار مي دهند. از جمله اين پديده ها پديده انسو مي باشد که خود شامل فازهاي النينو و لانيناست. مناطقي از کره زمين به طور حتم و به شدت تحت تأثير اين پديده قرار مي گيرد. از جمله اين مناطق مي توان به جنوب شرقي آسيا و استراليا اشاره کرد. واضح است که هر چه شدت پديده انسو بيشتر باشد، وسعت و منطقه اثر آن نيز افزايش مي يابد. در مورد اثر پديده آنسو بر اقليم و آب وهواي مناطق مختلف کره زمين تحقيقات زيادي انجام شده است و محققين سعي بر اين داشته اند که از پديده انسو و شدت آن، آب وهواي مناطق مختلف را پيش بيني کنند. به همين منظور شاخص هاي مختلفي براي کمي سازي شدت انسو توسعه داده شده است و بيشتر تحقيقات مذکور برمبناي ارتباط آماري بين اين شاخصها و پارامترهاي هواشناسي منطقه هدف مي باشد.

کشور ايران به دليل موقعيت جغرافيايي اش نسبت به مناطقي مانند جنوب شرقي آسيا، کمتر از پديده انسو متأثر مي گردد و شايد بتوان عنوان کرد که انسو با شدت بيشتري کشور ايران را تحت تأثير قرار مي دهد. در اين زمينه نيز تحقيقات زيادي در داخل کشور صورت گرفته است که بعضي اثر آنسو بر ميزان بارش و دماي كل کشور و بعضي ديگر اين اثر را به صورت محلي در کشور مورد بررسي قرار داده اند. مهمترين موردي را که تقريبا تمام تحقيقات انجام شده در داخل کشور بر آن اتفاق نظر دارند، اين است که النينو (فاز گرم انسو) باعث افزايش بارش ها در کشور و لانينا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور مي گردد و افزايش و کاهش ياد شده عمدتا در فصل پاييز در کشور اتفاق مي افتد.

با بررسي نتايج تحقيقات انجام شده در کشور مي توان اين نکته را عنوان کرد که در مورد اثر پديده انسو بر دماي کشور، عدم قطعيت هاي بيشتري نسبت به ميزان بارش وجود دارد. براساس پيش بيني سازمان هاي بين المللي سال 2015 سال وقوع پديده النينو با شدتي بسيار بيشتر نسبت به النينوهاي سال هاي گذشته خواهد بود. بر اين اساس مي توان انتظار داشت که بارش هاي بيشتري در کشور در فصل سرد، عمدتأ فصل پاييز، نسبت به سال هاي گذشته به وقوع بپيوندد. البته لازم به ذکر است که پيش بيني اثر النينوي سال 2015 بر کشور توسط دستگاه هاي مختلف اجرايي کشور نيز صورت گرفته است که اين پيش بيني ها در مواردي مشابه و در مواردي نيز با هم متفاوت است. پيش بيني هاي مذکور اثر اين النينو را بر ميزان بارش در فصل سرد سال جاري در کشور به صورت افزايشي بررسي نموده و در اين مورد با هم مشابهت دارند ولي اين پيش بيني ها در مورد دما نتايج متفاوتي را ارائه مي دهند. شايان ذکر است که با توجه به موقعيت جغرافيايي کشور ايران، اثرهاي متقابل پديده هاي دور پيوند بر يکديگر و همچنين اثر پيچيده و غيرخطي اين پديده ها بر آب وهواي کشور، پيش بيني دقيق اثر آنها روي کشور با ميزان پيشرفت علم و فناوري کنوني امکان پذير نبوده و نتايج متناقض پيش بيني ها و تحقيقات در اين زمينه نيز از اين علت ناشي مي شود.

حلقه هاي درختي و اقليم شناسي

در ايران طول داده هاي هواشناسي ثبت شده در ايستگاه هاي هواشناسي بطور عمده از نيمه دوم قرن بيستم فرا تر نرفته است. بنابراين براي مطالعه اقليم گذشته با تکيه بر اين داده ها ما فقط قادر به ارزيابي اقليم ايران طي اين چند دهه محدود هستيم.براي اين که بتوانيم اطلاعات اقليمي خود را به دوره هاي قبل از تاسيس ايستگاه هاي هواشناسي گسترش دهيم به ناچار بايد سراغ شواهدي رفت که توانسته اند اثرات اقليم گذشته را در خود ذخيره کنند.يکي از اين شواهد ارزشمند اقليم گذشته حلقه هاي درختي هستند. در بين عوامل محيطي، اثر اقليم بخوبي با تاثير بر ميزان بافت چوبي ساليانه توليد شده هر درخت قابل رديابي مي باشد‌.هر درخت ساليانه يک حلقه رويشي به مجموع حلقه هاي ساليانه خود اضافه مي کند که با شمارش اين حلقه ها نه تنها مي توان سن درخت را تشخيص داد بلکه با اندازه گيري پارامترهاي هر حلقه رويشي شرايط محيطي تاثير گذار بر تشکيل آن حلقه ساليانه را مي توان بازسازي کرد.به علمي که امکان اندازه گيري حلقه هاي رويشي ساليانه و ساخت سري زماني از آن ها را فراهم مي کند دندروکرونولوژي يا گاه شناسي درختي و به علمي که امکان استخراج اطلاعات اقليمي را از روي سري هاي زماني و گاه شناسي درختي فراهم مي کند دندروکليماتولوژي يا اقليم شناسي درختي گفته مي شود.ارزش و اهميت اين روش از مطالعه اقليم گذشته به اين دليل هست که اين روش امکان بازسازي اطلاعات اقليمي گذشته را بصورت ريز مقياس فراهم مي کند به گونه اي که اطلاعات اقليمي ذخيره شده در بافت چوبي درختان در مقياس هاي ماهانه، فصلي و ساليانه قابل بازسازي است.در دنيا طي دو سده اخير بانک اطلاعاتي ارزشمندي از سيگنال هاي اقليمي استخراج شده از حلقه هاي درختي تشکيل شده است. با بازسازي متغير هاي اقليمي توسط پارامترهاي مختلف حلقه هاي رويشي ساليانه درختان، درک بهتري از وضعيت اقليم گذشته مناطق وسيعي از زمين طي سده ها و هزاره هاي اخير بدست آمده است.

منبع :  محسن ارسلاني دکتري ديرينه اقليم شناسي

مطابق اين آمار بترتيب  استان هاي سيستان و بلوچستان  - اردبيل و  يزد در بدترين شرايط بارشي و استان هاي ايلام - خوزستان - کهکلويه و بويراحمد - لرستان و مرکزي در بهترين شرايط بارشي قرار دارند و در کل يازده استان مطابق جدول بترتيب از همدان تا ايلام بالاتر از ميانگيت کشوري و بيست استان مابقي بترتيب از سيستان و بلوچستان تا تهران پايين تر از ميانگين کشوري بارش در سه ماهه پاييز 97 را دريافت کرده ان

به افراد عصبي که در خيابان به شما تنه مي زنند، راه بدهيد تا عبور کنند
 
به رانندگان عصباني و بي منطق که مي خواهند از هر گوشه اي زودتر به مقصد برسند، راه بدهيد

به کسي که در خيابان به شما بي‌احترامي مي کند، بي اهميت باشيد

در برابر کسي که بي محابا به شما ناسزا مي گويد، سکوت کنيد و محيط را ترک کنيد

در برابر کسي که کارهاي وقيحانه خود را به شما نسبت مي‌دهد، کوتاه بياييد

در برابر  کسي که مدام دروغ مي گويد لبخند بزنيد و بگذريد، در پي انتقام نباشيد

چون آنها به راحتي هر کاري که بخواهند را مي کنند!

به سادگي شما را وارد بازي هاي کثيف خود مي کنند

 با بي حيايي و فرياد و دريدگي شما را تا سطح خودشان پايين مي کشند

يادتان باشد آنها هميشه حق به جانب هستند و آدم سالم و باشرف از پس آنها برنمي آيد
 
ضرب المثلِ "بايد با هر کسي مثل خودش بود" را براي رسيدن به آرامش فراموش کنيد و از چنين افرادي فقط دور باشيد و يقه تان را دست هر ديوانه اي ندهيد چون به قول معروف مردم از دور ديوانه اصلي را تشخيص نمي دهند!

??مهراب حيدري

مقدمه:

          نيروهاي گرانشي مابين ماه و خورشيد و زمين سبب بالا و پايين رفتن منظم آب اقيانوس‌ها در سراسر جهان گرديده که نتيجه آن امواج جزر و مدي مي‌باشد. پيش از در دسترس بودن توان الکتريکي تجاري انرژي آبي بيشتر براي آبياري و بکار انداختن دستگاه‌هاي مختلف مورد استفاده قرار مي‌گرفت. در گذشته براي خرد کردن گندم و ذرت در آسياب‌ها از آب جاري براي چرخاندن چرخهاي چوبي آسياب استفاده مي‌کردند اين نوع آسياب را آسياب آبي يا آسياب غلات مي‌گفتند. توليد برق از جريان آب يکي از قديمي ترين و پاکيزه ترين راه هاي توليد انرژي براي  کاهش انتشارگازهاي آلاينده ناشي از سوخت هاي کربني است. که با هزينه پايين تر و آلودگي کمتر از بسياري ديگر از منابع جايگزين انرژي توليد مي کند. انرژي آبي بر منابع گوناگون اتکا دارد، ازجمله سدهاي بزرگ . خشکسالي مي تواند در توليد انرژي آبي محدوديت ايجاد کند. حتي با اين نقطه ضعف، انرژي آبي بسيار انعطاف پذير باقي مي ماند و مي تواند با آب هاي ذخيره شده به سرعت جوابگوي نوسانات تقاضا براي برق باشد.

    آب منبعي بنيادي براي حيات و اقتصاد به شمار مي‌آيد. با اينکه نزديک به سه چهارم سطح زمين از آب پوشيده شده است، ولي کمتر از سه درصد آن آب شيرين است و نود و هفت  درصد ديگر را آب غير قابل شرب درياها تشکيل مي‌دهد و فقط کسر کوچکي از اين سه درصد براي استفاده انسان در دسترس قرار دارد. بقيه در يخچال‌ها و يخ‌هاي قطبي محبوس است. فشار بر منابع محدود آب شيرين، به دليل افزايش جمعيت، رشد اقتصادي و آلودگي در حال افزايش است. روندهاي جاري حاکي از آينده‌اي است که رقابت فزاينده‌اي براي منابع کمياب‌تر آب وجود خواهد داشت. تلاقي انرژي و آب قدمت ديرينه‎اي دارد. در قرون وسطي از چرخ‌هاي آبي براي تأمين انرژي مکانيکي به عنوان جايگزين نيروي انسان يا حيوان استفاده مي‌شده و تکنولوژي حفاري به کار رفته در نخستين چاه‌هاي نفت، برگرفته از تکنولوژي حفاري براي استخراج آب بوده است. اکنون رابطه آب و انرژي به دغدغه‌اي جديد تبديل شده است چرا که نگراني‌ها درباره فشارهاي ناشي از مصارف رقيب آب جدي‌تر شده است.

بخش کشاورزي:  

   مصرف‌کننده اصلي منابع محدود آب است و در سطح جهاني حدود هفتاد درصد برداشت آب را به خود اختصاص داده است. به نسبتي که جمعيت جهان افزايش مي‌يابد، ضرورت استفاده بخردانه و کارآمد از منابع حياتي آب نيز بسيار جدي خواهد شد.

بخش صنعت:  

    که بخش انرژي را نيز شامل مي‌شود، دومين استفاده‌کننده اصلي آب است. توليد انرژي لازمه توسعه اقتصادي و ارتقاي استانداردهاي زندگي است. در سطح جهان، بخش انرژي حدود هشت درصد کل برداشت آب را استفاده مي‌کند. در کشورهاي توسعه‌يافته تا چهل  درصد آب شيرين برداشت‌شده به بخش انرژي تعلق دارد. انرژي نيز نهاده‌اي کليدي در چرخه ارزش آب است. جابجايي، تصفيه و استفاده از آب به مقادير قابل ملاحظه‌اي انرژي نياز دارد.

در بحث چگونگي استفاده آب در بخش‌هاي گوناگون اقتصاد، تمايز ميان حجم آب برداشتي و حجم مصرف‌شده بسيار مهم است. آب برداشت‌شده به کل حجم برداشت‌شده از منبع آب گفته مي‌شود. آب مصرف‌شده به حجم آب برداشتي براي استفاده گفته مي‌شود که به منبع آن باز نمي‌گردد. حجم آب برداشتي براي انرژي بسيار بيشتر از مصرف آن است. براي نمونه در ايالات متحده حدود بيست و پنج برابر است که عمدتاً به دليل استفاده از آب در برخي نيروگاه‌ها براي خنک‌کردن است. حجم آب برداشت‌شده نيز مهم است چون توليد انرژي به موجودي آب متکي است. علاوه بر اين، آب برداشت‌شده هميشه به همان حالتي که در ابتدا برداشت‌شده به ايستم باز نمي‌گردد. در برخي کشورها مقررات سختي درباره کيفيت آب برگشتي وجود دارد، ولي همه جا چنين نيست.

آب تقريباً در توليد تمامي شکل‌هاي انرژي، شامل توليد نيروي الکتريکي و تأمين سوخت بخش حمل و نقل استفاده مي‌شود. در مقابل نيز انرژي براي تحويل آب، از استخراج آب زيرزميني و انتقال به محل مصرف گرفته تا تأسيسات پيچيده‌تر آب شيرين‌کن و تصفيه پساب استفاده مي‌شود.در بخش‌هاي نفت و گاز و نيرو در صنعت انرژي، آب هميشه نقش مهمي ايفا کرده است. نيروگاه‌ها اعم از زغالي، هسته‌اي، گاز طبيعي يا نفتي براي خنک‌کردن به آب نياز دارند. صنعت نفت و گاز براي راندن نفت به چاه‌هاي توليد و بازکردن شکاف‌ سازندهاي سنگي براي خارج‌شدن نفت، آب يا بخار را به زيرزمين پمپاژ مي‌کند. توليد نفت از ذخاير بزرگ باقيمانده و اميدبخش سوخت‌هاي فسيلي، مانند ماسه‌هاي نفتي و گاز طبيعي نامتعارف به آب‌ فراواني نياز دارد.توليد انرژي فقط مصرف‌کننده آب نيست، بلکه در آلودگي آن نيز نقش دارد. در ميدان‌هاي نفتي قديمي‌تر، آب بيشتري در مقايسه با نفت توليد مي‌شود، چون سازندهاي پيچيده زمين‌شناختي حاوي نهشته‌هاي نفت‌، گاز و آب هستند. اين آب غالباً به حدي آلوده است که نمي‌تواند بدون تصفيه کافي رها شود. زهاب اسيدي ناشي از معادن زغال سنگ و رواناب کود ناشي از توليد محصول براي سوخت‌هاي زيستي نيز پتانسيل آسيب‌رساندن به منابع آب را دارند.

تمامي سامانه‌هاي آبي، از مهار آب تا انتقال، تصفيه، توزيع، استفاده و تصفيه پساب به آب نياز دارند. شدت انرژي آب تحويلي به مبدأ آب و نحوه استفاده از آن بستگي دارد. براي نمونه، در ايالت کاليفرنيا از طيف وسيعي از منابع آب بهره‌برداري مي‌شود. بر اين اساس، شدت انرژي آب تأمين‌شده از کمتر از چهل کيلووات ساعت به ازاي هر صد متر مکعب منابع محلي و پساب بازيافتي تا بيش از سيصد کيلووات ساعت به ازاي هر صد متر مکعب آب شيرين‌شده دريا در تأسيسات اُسمز مع متغير است. بنابراين، انتخاب‌هاي مختلف درباره منبع آب اامات انرژي متفاوتي خواهد داشت. مطابق برآورد جديد کميسيون انرژي کاليفرنيا، تا بيست درصد مصرف انرژي اين ايالت به جنبه‌هاي مختلف تأمين و استفاده آب اختصاص دارد.

جمع‌بندي

       آب به طور فزاينده‌اي از مسئله‌اي عملياتي به يکي از مسائل مهم استراتژيک تبديل مي‌شود. دسترسي به آب، ريسک رو به رشدي براي صنعت نيروي الکتريکي در برنامه‌ريزي سرمايه‌گذاري در نيروگاه‌هاي جديد است. به ويژه در مناطقي که شاهد تنش آبي هستند، نزاع بر سر حقوق آب مؤلفه ديگري را به ريسک در نيروگاه‌هاي پيشنهادي جديد اضافه مي‌کند. آب همچنين دغدغه رو به رشدي براي شرکت‌هاي نفت و گاز است. به نسبتي که صنعت نفت روي بازيابي پيشرفته و بهتر نفت متمرکز مي‌شود، شرکت‌هاي نفت و گاز نياز دارند منابع آبي را براي استفاده در توليد و حل مشکلات مرتبط با آب توليدشده پيدا کنند.وقتي موجودي و مصرف آب با فشار براي کاهش استفاده از سوخت‌هاي فسيلي ترکيب مي‌شود، ريسک‌هاي شرکت‌هاي انرژي بزرگتر مي‌شود. با اينکه سوخت‌هاي زيستي آب‌بر هستند، به ويژه وقتي با استفاده از کشت‌هاي آبياري‌شده توليد شود، ولي استفاده از آب در منابع انرژي تجديدپذير ديگر کمتر است. صنعت انرژي که هم‌اکنون براي کاهش انتشارات گاز گلخانه‌اي تحت فشار قرار دارد، با چالش بالقوه ناشي از ضرورت جابجايي به سوخت‌هاي جايگزين و کاهش نياز به منابع محدود آب شيرين روبرو مي‌شود.واقعيت‌ محدوديت منابع آب صنعت انرژي را وادار خواهد ساخت از آب در استخراج، تبديل و تحويل انرژي با کارآيي بسيار بيشتري استفاده کند. تلاش براي بهبود کارآيي آب نيز مي‌تواند صرفه‌جويي قابل ملاحظه‌اي را در مصرف آب و انرژي نتيجه دهد. تبديل دغدغه‌هاي جهاني آب به راه‌حل‌هاي اثربخش نه فقط به افزايش آگاهي از چالش‌ها بلکه به درک بهتر بخش انرژي از رابطه پيچيده آب و انرژي نياز دارد. تصميم‌گيران بايستي اين مسائل  را در سياست آب و مسائل آبي را در سياست انرژي يکپارچه کنند. عدم نگاه يکپارچه در سياست‌گذاري آب و انرژي ، تأمين آب و انرژي را به مخاطره خواهد انداخت.

        گرم شدن زمين از ديدگاه بسياري از دانشمندان يک پديده طبيعي به شمار نمي رود بلکه علت آن را فعاليت هاي انساني بيان کرده اند. در اين بخش به بررسي دلايل گرمايش زمين و اثرات منفي اين پديده بر کره زمين خواهيم پرداخت. عوامل طبيعي بسياري نظير فوران آتشفشان ها، دوره فعاليت هاي خورشيدي، برخورد سيارک ها و دنباله دار ها، چرخه هاي ميلانکويچ و گردش دماشوري اقيانوس در گرمايش زمين نقش دارند. اما حدود 97% از دانشمندان تاثير فعاليت هاي انسان بر گرم شدن زمين را بيشتر از عوامل طبيعي دانسته اند. از اين رو در ادامه، دليل گرم شدن زمين و تاثيرات منفي که اين پديده بر کره زمين ايجاد مي کند، ارائه گرديده است

.

گرمايش زمين

    به طور کلي پديده اي را که سبب افزايش ميانگين دماي سطح زمين و اقيانوس ها شود را گرمايش زمين مي گويند. کره زمين در صد سال اخير به شکل غير طبيعي حدود « 0.74 » درجه سلسيوس گرم تر شده است، البته بعضي از دانشمندان بر اين باورند که گرم ترين سال هاي 400 سال گذشته، در دهه هاي پاياني قرن 20 ام بوده است و فعاليت هاي صنعتي در بروز اين پديده يعني گرم شدن زمين نقش موثري داشته است. پيش بيني شده در سال 2100ميلادي کره زمين تا حدي گرم مي شود که سبب گرماي سوزان، طوفان هاي وحشتناک و خشکسالي شديد مي گردد.

دانشمندان علت وقوع اين پديده را اثر گازهاي گلخانه اي، فعاليت هاي خورشيدي، فعاليت هاي زمين گرماي و آتشفشاني مي پندارند و با بالا بردن آگاهي هاي عمومي، استفاده بهينه از انرژي و سوخت، مصرف انرژي هاي خورشيد و باد به جاي سوخت هاي فسيلي، گسترش سطح فضاي سبز، بازيافت مواد و مقابله با تخريب جنگل ها و مراتع سرسبز مي توان اين پديده و تاثيرات منفي آن بر کره زمين را کنترل کرد. سال 2010  دريک حرکت بشر دوستانه، 193 کشور حاضر در نشست آب و هوايي سازمان ملل متحد تصميم گرفتند، براي مقابله با گرم شدن زمين، صندوق 100 ميليارد دلاري  را براي کشور هاي در حال توسعه، تاسيس نمايند.

اثر گلخانه اي در گرم شدن زمين

طبق تحقيقات صورت گرفته رابطه مستقيمي بين گرمايش زمين و افزايش گازهاي گلخانه اي موجود در جو زمين، وجود دارد. اين موضوع در مورد غلظت دي اکسيد کربن، کاهش فتوسنتزو افزايش دماي زمين نيز صدق مي کند، کره زمين بخشي از انرژي خورشيد را جذب مي کند، مابقي آن را منعکس مي کند که طول موج نور در طي اين جريان تغيير پيدا مي کند. بعضي از گازهاي موجود در فرو سرخ اين انرِژي بازتاب شده را جذب مي کنند و باعث جذب مادون قرمز، جنبش مولکول ها و در نتيجه افزايش انرژي آن ها مي گردد. اين فرآيند در مقياس بزرگتر باعث افزايش دماي اطراف زمين مي شود، که اين فرآيند را اثر گلخانه اي و گاز هاي موثر در اين پديده را گاز هاي گلخانه اي مي گويند.

نقش دامداري صنعتي برگرم شدن زمين

   سال 2006 ميلادي فائو(سازمان خواربار و کشاورزي ملل متحد) در گزارشي بيان نمود، که 18 درصد گاز هاي گلخانه اي و آلاينده ها به پرورش دام ها مربوط مي شود. جالب است بدانيد که اين رقم از نقش وسايل نقليه در ايجاد گاز هاي گلخانه اي و آلاينده ها بيشتر مي باشد.

گرم شدن زمين و تاثيرات منفي آن بر کره زمين

    بعضي از دانشمندان معتقدند که در اثر گرمايش زمين گردباد هاي سنگين و طوفان ها نيز افزايش مي يابد. همچنين بر اين باورند که با ادامه اين روند باد هاي گرم، طوفان هاي شديدتر، خشکسالي ها و سيل هاي بيشتري اتفاق مي افتد. اما برخي اين نظريه را رد مي کنند و معتقدند که ويژگي طبيعي اقليم وجود همين آشفتگي و نابساماني ها است.

يکي ديگر از اثرات گرمايش زمين بالا رفتن آب دريا و در پي آن رفتن جزاير و مناطق ساحلي به زير آب مي باشد. همچنين اين پديده سبب رقيق شدن آب اقيانوس ها و در نتيجه باعث افزايش ميزان بارندگي در تمام سطح کره زمين مي شود. پيامد ديگر گرم شدن زمين؛ بالا رفتن دماي يخچال هاي طبيعي کره زمين نظير يخچال هاي شمالگان و جونبگان مي باشد و بالا رفتن دما سبب ذوب شدن تدريجي آن ها و کاهش حجم زيادي از ذخاير اين يخچال هاي طبيعي شود، که در صورت بروز اين اتفاق جهان بخش عمده اي از ذخاير آب آشاميدني خود را از دست مي دهد و مشکلات عمده اي نظير شيوع بيماري ها به دليل نبودن آب سالم براي تمامي انسان ها را به بار مي آورد. و همچنين با گرم شدن زمين تعداد جوجه پنگوئن ها نيز کاهش مي يابد.

طبق تحقيقاتي از سوي سازمان بهداشت جهاني؛ ميزان مرگ و مير در اثر بيماري هاي حاصله از گرمازدگي، گرم شدن زمين و تغييرات اقليمي در کشور هاي آسيايي برابر با 80 هزار نفر مي باشد.  پديده گرم شدن زمين به حدي جدي مي باشد، که براي حل مشکلات گرمايش زمين تاکنون مقامات سازمان ملل متحد چندين مرتبه در اين زمينه هشدار داده و از اعضاي سازمان ملل خواستار اقدامات فوري براي مقابله با اين پديده شده است.

مطمئنا مطالعه در رابطه با موضوع گرم شدن زمين براي شما عزيزان نيز جالب بوده است، حال اگر تمايل داريد بيشتر با اينگونه موضوعات آشنا شويد به بخش دانستني هاي علمي مجله آرگا مراجعه نماييد و از مطالب متنوع ما در اين رابطه ديدن نماييد.

سازمان جهاني هواشناسي (WMO) بطور رسمي رکورد دماي 54 درجه سانتيگراد را در دو منطقه ميتريبا، کويت، در تاريخ 21 جولاي 2016 و تربت پاکستان در تاريخ 28 مي 2017 به ثبت رسانده است.

در آرشيو ثبت حادترين وضعيت اقليمي و آب و هوايي که تا کنون اعلام گرديده مشاهداتميتريبا در کويت با دماي 53.9 درجه سانتيگراد با ميزان اختلاف ± 0/1 درجه سانتيگراد و توربت پاکستان با دماي 53/7 درجه سانتيگراد و ميزان اختلاف ± 0/1 تأييد شده است.

دماي منطقه ميتريبا در حال حاضر به عنوان بالاترين درجه ثبت شده سازمان جهاني هواشناسي در منطقه قاره آسيا مي‌باشد که رسماً به عنوان بالاترين دماي ثبت شده در 76 سال اخير اعلام شده است.

جزئيات کامل ارزيابي در نسخه آنلاين مجله بين المللي اقليم شناسي در تاريخ 17 ژوئن 2019 منتشر شده است. 

همچنين بسياري از نقاط اروپا، اولين موج گرمايي سال را به علت نفوذ توده هاي هواي گرم از آفريقا تجربه مي کنند.

اکثر کشورهاي اروپايي جديدترين رکورد دماي روزانه و شبانه را در ماه ژوئن به ثبت رساندند. اين موج گرمايي بر سلامتي افراد، کشاورزي و مسائل زيست محيطي تاثيرگذار است. 

بعيد به نظر مي‌رسد که اينگونه موج هاي گرمايي غيرمعمول و زود هنگام را بتوان به پديده تغيير اقليم نسبت داد. اما سناريوهاي اقليمي پيش‌بيني مي‌کنند، اينگونه رويدادهاي مکرر، شديد و قابل توجه ناشي از افزايش غلظت گازهاي گلخانه‌اي است که منجر به بالا رفتن دماي جهاني مي شود

منبع: سايت سازمان جهاني هواشناسي 

       جديدترين آمار بارندگي کشور نشان مي‌دهد، در سال آبي جاري بيشترين ميزان بارش در استان لرستان به ثبت رسيده و استان گيلان در روندي متفاوت با سال‌هاي گذشته، از فهرست پربارش‌ترين‌ها خارج شده است. بر اساس گزارش بارندگي تجمعي استان‌ها، در سال آبي جاري استان لرستان با يک‌هزار و 143 ميلي‌متر بارندگي و استان سيستان و بلوچستان با 91.7 ميلي‌متر به‌ترتيب پربارش‌ترين و کم‌بارش‌ترين استان‌هاي کشور محسوب مي‌شوند. بر اين اساس، استان گيلان پس از سال‌ها از فهرست پربارش‌ترين استان‌هاي کشور کنار رفته و پس از لرستان، استان‌هاي کهگيلويه‌و‌بويراحمد با يک‌هزار 12 ميلي‌متر و چهارمحال‌و‌بختياري با 966 ميلي‌متر، رکورددار پربارش‌ترين استان‌هاي کشور در سال آبي 98-97 معرفي شده‌اند. همچنين پس از سيستان و بلوچستان، استان‌هاي يزد با 111 ميلي‌متر و خراسان جنوبي با 143.27 ميلي‌متر کم‌بارش‌ترين استان‌هاي کشور گزارش شده‌اند.

افزايش 190 ميلي‌متري حجم بارش‌هاي کشور

      حجم بارش‌هاي کشور از ابتداي سال آبي 98-97 (اول مهرماه) تا 14 ارديبهشت 98 به 319.3 ميلي‌متر رسيده که در مقايسه با ميانگين 11 ساله اخير از حدود 190 ميلي‌متر افزايش برخوردار بوده است. بر اساس آمار بارندگي تجمعي حوضه‌هاي آبريز درجه‌ يک کشور، ميزان بارندگي‌ها طي مدت مشابه سال آبي 97-96 در اين حوضه‌ها 140 ميلي‌متر گزارش شده است. اين ميزان بارش، از سال آبي گذشته 128 درصد بيشتر شده و نسبت به ميانگين بلندمدت 50 ساله از 45 درصد و در مقايسه با ميانگين 11 ساله اخير (از سال آبي 87-86 تا سال آبي 97-96) از 68 درصد رشد برخوردار بوده است. ميزان بارش امسال در حوضه آبريز خليج‌فارس و درياي عمان با 525 ميلي‌متر، از حوضه آبريز درياي خزر با 485.8 ميلي‌متر که تا پيش‌از اين، اغلب پربارش‌ترين حوضه‌ آبريز اصلي کشور محسوب مي‌شده، پيشي گرفته است.

   در آمار بارش تجمعي از اول مهرماه تا 14 ارديبهشت‌ماه، نسبت به ميانگين 50 ساله حدود 220 ميلي‌متر افزايش مشاهده مي‌شود. بر همين اساس، حوضه آبريز خليج فارس و درياي عمان با 525.1 ميلي‌متر بارش و حوضه آبريز مرزي شرق با 100 ميلي‌متر به ترتيب از بيشترين و کمترين ميزان بارندگي حوضه‌هاي آبريز درجه‌ يک برخوردار بوده‌اند. ميزان بارندگي سال آبي جاري در حوضه مرزي شرق 7 درصد بيشتر از متوسط بلندمدت 50 ساله اخير گزارش شده است.

ورود 64 ميليارد مترمکعبي آب به مخزن سدهاي کشور

      همچنين ورودي آب به سد‌هاي کشور از ابتداي مهرماه سال گذشته تاکنون به 64.08 ميليارد مترمکعب رسيده، که اين رقم در مقايسه با ورودي 16.15 ميليارد مترمکعبي مدت مشابه سال گذشته 297 درصد افزايش داشته است. هم اکنون 92 درصد مخازن سدهاي حوضه آبريز خليج فارس، 78 درصد مخازن سدهاي حوضه آبريز درياچه اروميه، 70 درصد مخازن سدهاي حوضه آبريز هامون، 61 درصد مخازن سدهاي حوضه‌هاي آبريز درياي خزر و مرکزي و 56 درصد مخازن سدهاي حوضه آبريز سرخس نيز پر است. سيلاب‌هاي فروردين‌ماه در کنار بارش‌هاي مناسب چندماه اخير موجب شده است تا سدهاي استان خوزستان نيز در وضعيت بسيار مطلوبي قرار گيرند؛ به طوري که ورودي به سدهاي استان از ابتداي سال آبي جاري تاکنون به حدود 37.5 ميليارد مترمکعب رسيده است. اين رقم سال گذشته در چنين زماني تنها هفت ميليارد مترمکعب بوده است.

کنفرانس تغييرات اقليمي لهستان براي اجرايي کردن توافق پاريس به توافق رسيد

نمايندگان دولت‌هاي جهان روز شنبه در کنفرانس آب و هوايي کاتوويس در لهستان (COP 24) سرانجام براي اجرايي کردن توافق کنفرانس تغييرات اقليمي پاريس به توافق رسيدند. با اين وجود، کنفرانس کاتوويس هيچ تعهد جديدي براي مقابله با گرمايش کره زمين بر دولت‌هاي عضو تحميل نکرد. گزارش‌هاي علمي که اخيرا منتشر شده است نشان مي‌دهد نسل امروز بشر بايد براي حفظ کره زمين توليد گازهاي گلخانه‌اي را براي مقابله با افزايش دو درجه‌اي دماي اين سياره کاهش دهد.با اين حال، دولت‌هاي جهان در سال 2015 تنها براي کاهش يک و نيم درجه‌اي کره زمين به توافق رسيدند. براي اين منظور کل کشورهاي جهان بايد ميزان گاز دي‌اکسيد کربن را تا سال 2030، پنجاه درصد کاهش دهند.

خروج ايالات متحده آمريکا، به‌عنوان يکي از بزرگ‌ترين توليدکنندگان گازهاي گلخانه‌اي از توافق پاريس، کار را براي دست‌يابي به اهداف اين توافقنامه به شدت پيچيده کرد. با وجود ابراز رضايت نمايندگان کشورهاي اروپايي از نتيجه مذاکرات کاتوويس، سازمان‌هاي بين‌المللي نسبت به برون داد اين نشست جهاني ناخرسند هستند؛ مانوئل پولگار-ويدال، از رهبران بنياد بين‌المللي طبيعت (WWF) گفت: «آنچه در لهستان ديديم، فقدان بنيادي فهم از بحران کنوني است.» توافق کنفرانس کاتوويس در چارچوب يک کتاب کار چندصد صفحه‌اي به نمايندگان کشورهاي حاضر در اين نشست تحويل داده شد. طرف‌هاي توافق پاريس بايد با استفاده از دستورالعمل‌هاي اين کتاب، تعهدات خود را اجرايي کنند.

         وقوع زمين‌لرزه در محدوده اي روستايي و ژرفاي نسبتا زياد آن موجب شده تا خسارت‌ها و تلفات اين زمين لرزه که بزرگاي آن در حد يک زمين لرزه شديد بوده است، نسبتا محدود باشد.  زمين لرزه با بزرگاي 5.9 ساعت 2:17 بامداد جمعه 17 آبان در محدوده روستاي ترک در 25 کيلومتري شمال ميانه را به لرزه درآورد. زله شمال ميانه تا ساعت 11:20 صبح جمعه  7 پس لرزه با بزرگاي بيش از 3.5 داشته است که بزرگترين آنها با بزرگاي 4.3 در ساعت 3:02 بامداد روي داده است. گسل شاخص در اين منطقه گسلي فعال با راستاي شمال شرق - جنوب غرب است که به عنوان گسل بزقوش - گرمرود شناخته مي‌شود. سازوکار اين زله، امتداد لغز و گسل مسبب با شيبي به سوي شمال‌غرب و ژرفاي آن حدود 18 کيلومتر برآورد شده است. سازوکار گسله امتداد لغز چپگرد و با مولفه فشاري است و به احتمال وقوع زمين‌لرزه در محدوده‌اي روستايي و ژرفاي نسبتا زياد آن موجب شده تا خسارت‌ها و تلفات اين زمين لرزه که بزرگاي آن در حد يک زمين لرزه شديد بوده است، نسبتا محدود باشد.

لذا احتمال آزاد شدن تدريجي انرژي موجود در بافت زمين محل رخداد زله ميانه و وقوع لرزه هاي بزرگتر محتمل است. اين روند گسله در انتهاي خود به سامانه گسلي تبريز – زنجان مي‌رسد. ساز و کار غالب گسل‌هاي با روند شمال شرق – جنوب غرب در منطقه مذبور امتداد لغز چپگرد  و سازو کار غالب گسلش در پهنه تبريز-زنجان و به ويژه گسل شمال تبريز امتدادد لغز راستگرد است.

زله هاي تاريخي در اين پهنه شامل زله هاي 1844 و 1879  در قرن نوزدهم در زمان قاجاريه و مهمترين اتفاق قبلي زله 10 اسفند 1375 در منطقه گلستان اردبيل با بزرگاي 6.0 است که در شمال پهنه کانوني همين زله با بزرگي 5.9 رخ داده است.

دکتر مهدي زارع، استاد پژوهشگاه بين‌المللي زله و مهندسي زله

باتوجه آمار بارش در جريان سال آبي 98/99 استانهاي جنوبي با بيشترين نزولات جوي نسبت به ميانگن دراز مدت را امسال تجربه کرده اند با پيامد سيل وحشتناک و خسارات شديد و استان اردبيل در شمالي ترين بخش کشور با  43/5 - ميلي متر نسبت به آمار دراز مدت را داشته . و اين از آثار زيانبار تغييرات اقليمي و زنگ خطر جدي براي مديريت آب را به صدا درآورده که توجه مردم و مسولين را طلب مي کند اما متاسفانه هيچ کدام گوش شنوا ندارند.

بحران آب جديست و اين زنگ خطر مدتهاست به صدا درآمده و نبايد لحظه اي درنگ کنيم .