اثر انسو بر کشور ايران
در پديده انسو تغييرات فشار هوا و وقوع شاخص بالا يا پايين نوسان جنوبي نسبت به رويداد النينو و لانينا تقدم زماني دارد و نيز اينکه مرحله لانينا و ناهنجاري سطح آب اقيانوس نهايتا به رخداد النينو منجر مي شود. در مرحله شاخص بالا و وقوع لانينا در استرالياي شمالي و جنوب شرقي آسيا بارش هاي زيادي اتفاق مي افتد و برعکس، در حوالي جنوب خاورميانه و درياي عرب (ميان شبه جزيره عربستان و هند، در جنوب درياي عمان) هوا حالت فرونشيني دارد و پرفشارهاي جنب حاره در اين قسمت تقويت شده و به صورت نصف النهاري گسترش مي يابد که از حوالي متقابلا در دوره شاخص پايين و پديده النينو در استرالياي شمالي و جنوب شرق آسيا بارش به شدت استوا تا ناحيه رو به قطب کمربند پرفشار جنب حاره کشيده مي شود.کاهش يافته و جريان هوا در جنوب خاور ميانه و جنوب غرب آسيا از افزايش برخوردار بوده و احتمالا کم فشار سوداني و درياي سرخ نسبت به متوسط قوي تر بوده و انتقال دهنده انرژي و رطوبت عرض هاي استوايي به سمت عرض هاي ميانه و بالا است. در مقياس نصف النهاري وقتي کم فشار درون حاره اي در شرق آرام به دليل فرآيند النينو گسترش يافت؛ پرفشار جنب حارهاي موازي با آن به طرفين رانده شده و کمربند پرفشارهاي جنب حاره اي به سمت قطبين سوق مي يابد. به دنبال اين ساز و کار، سيستم پرفشار جنب حاره در نيمکره شرقي به سمت استوا عقب نشسته و در مقابل، کمربند بادهاي غربي و امواج آن به طرف استوا پيشروي مي کند و در خاورميانه و ايران (با شدت و ضعف) دوره مرطوب تري آغاز مي شود.
در وضعيت لانينا پرفشارهاي موجود در نيمکره غربي به ويژه در امتداد نصف النهار 90 درجه غربي قوي تر است. در اين شرايط کم فشار درون حارهاي ضعيف و پرفشار جنب حاره به سمت استوا سوق يافته و متقابلا در نيمکره مقابل پرفشارهاي مذکور به دليل تقويت نسبي کم فشار اخير به سمت قطب کشيده ميشوند و در خاورميانه و ايران وقوع خشکساليها، فراواني نسبتا بيشتري مي يابد. البته اين نکته را بايد پذيرفت؛ که برخي از مراحل شاخص پايين (النينوي سال 1972-1973) در کشور مقارن با خشکسالي بوده است؛ که در اين مورد تغييرات در هم بافته الگوهاي جهاني و سينوپتيکي نيز مؤثر مي باشد.
خلاصه نتايج اثر انسو بر کشور ايران
خلاصه نتيجه تحقيقات انجام شده در داخل کشور پس از بررسي طيف نسبتا وسيعي از تحقيقات انجام شده در مورد تأثير پديده انسو بر اقليم و آب و هواي کشور ايران مي توان نکات زير را احصا کرد:
1. پديده دورپيوند انسو و فازهاي مختلف آن (النينو و لانينا) بر آب و هواي کشور ايران (ميزان بارش ها و دما) مؤثر است،
2. آثار پديده انسو بر آب وهواي کشور ايران با تأخير زماني نسبت به اصل پديده در کشور ظاهر مي گردد،
3. به طور کلي مي توان گفت که النينو (فاز گرم انسو) باعث افزايش بارش ها و لانينا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور ايران مي شود،
4. پديده انسو در کشور ايران بارش هاي پاييزي را بيشتر از بارش هاي زمستاني تحت الشعاع قرار مي دهد،
5. النينو باعث افزايش بارش هاي پاييزي (و به طور ضعيف تر، بارش هاي زمستاني) و لانينو نيز باعث کاهش بارش هاي پاييزي (و به طور ضعيف تر، بارش هاي زمستاني مي گردد،
6. اثر پديده هاي انسو با درجات مختلف در نقاط مختلف کشور ظاهر مي گردد،
7. در مورد پيش بيني آثار پديده انسو بر کشور ايران، عدم قطعيت ها در مورد پيش بيني دما نسبت به پيش بيني بارش بيشتر است،
8. در بررسي اثر پديده انسو بر اقليم و آب و هواي کشور ايران، بايد آثار متقابل اين پديده با ديگر پديده هاي دورپيوند را نيز مدنظر قرار داد.
نتيجه گيري
پديده هاي دور پيوند اقليمي که با دوره تناوب هاي متغير در سطح کره زمين اتفاق مي افتند، آب وهواي مناطق مختلف سطح کره زمين را تحت الشعاع قرار مي دهند. از جمله اين پديده ها پديده انسو مي باشد که خود شامل فازهاي النينو و لانيناست. مناطقي از کره زمين به طور حتم و به شدت تحت تأثير اين پديده قرار مي گيرد. از جمله اين مناطق مي توان به جنوب شرقي آسيا و استراليا اشاره کرد. واضح است که هر چه شدت پديده انسو بيشتر باشد، وسعت و منطقه اثر آن نيز افزايش مي يابد. در مورد اثر پديده آنسو بر اقليم و آب وهواي مناطق مختلف کره زمين تحقيقات زيادي انجام شده است و محققين سعي بر اين داشته اند که از پديده انسو و شدت آن، آب وهواي مناطق مختلف را پيش بيني کنند. به همين منظور شاخص هاي مختلفي براي کمي سازي شدت انسو توسعه داده شده است و بيشتر تحقيقات مذکور برمبناي ارتباط آماري بين اين شاخصها و پارامترهاي هواشناسي منطقه هدف مي باشد.
کشور ايران به دليل موقعيت جغرافيايي اش نسبت به مناطقي مانند جنوب شرقي آسيا، کمتر از پديده انسو متأثر مي گردد و شايد بتوان عنوان کرد که انسو با شدت بيشتري کشور ايران را تحت تأثير قرار مي دهد. در اين زمينه نيز تحقيقات زيادي در داخل کشور صورت گرفته است که بعضي اثر آنسو بر ميزان بارش و دماي كل کشور و بعضي ديگر اين اثر را به صورت محلي در کشور مورد بررسي قرار داده اند. مهمترين موردي را که تقريبا تمام تحقيقات انجام شده در داخل کشور بر آن اتفاق نظر دارند، اين است که النينو (فاز گرم انسو) باعث افزايش بارش ها در کشور و لانينا (فاز سرد انسو) باعث کاهش بارش ها در کشور مي گردد و افزايش و کاهش ياد شده عمدتا در فصل پاييز در کشور اتفاق مي افتد.
با بررسي نتايج تحقيقات انجام شده در کشور مي توان اين نکته را عنوان کرد که در مورد اثر پديده انسو بر دماي کشور، عدم قطعيت هاي بيشتري نسبت به ميزان بارش وجود دارد. براساس پيش بيني سازمان هاي بين المللي سال 2015 سال وقوع پديده النينو با شدتي بسيار بيشتر نسبت به النينوهاي سال هاي گذشته خواهد بود. بر اين اساس مي توان انتظار داشت که بارش هاي بيشتري در کشور در فصل سرد، عمدتأ فصل پاييز، نسبت به سال هاي گذشته به وقوع بپيوندد. البته لازم به ذکر است که پيش بيني اثر النينوي سال 2015 بر کشور توسط دستگاه هاي مختلف اجرايي کشور نيز صورت گرفته است که اين پيش بيني ها در مواردي مشابه و در مواردي نيز با هم متفاوت است. پيش بيني هاي مذکور اثر اين النينو را بر ميزان بارش در فصل سرد سال جاري در کشور به صورت افزايشي بررسي نموده و در اين مورد با هم مشابهت دارند ولي اين پيش بيني ها در مورد دما نتايج متفاوتي را ارائه مي دهند. شايان ذکر است که با توجه به موقعيت جغرافيايي کشور ايران، اثرهاي متقابل پديده هاي دور پيوند بر يکديگر و همچنين اثر پيچيده و غيرخطي اين پديده ها بر آب وهواي کشور، پيش بيني دقيق اثر آنها روي کشور با ميزان پيشرفت علم و فناوري کنوني امکان پذير نبوده و نتايج متناقض پيش بيني ها و تحقيقات در اين زمينه نيز از اين علت ناشي مي شود.
درباره این سایت